10 năm nữa hãy xây thủy điện Sayaboury

 

·                     Không thể xây dựng thủy điện Sayaboury vào thời gian này. Cần hoãn lại 10 năm để có thêm thời gian nghiên cứu. ·                     Chấp thuận cho xây dựng thủy điện Sayaboury đồng nghĩa sẽ tạo ra tiền lệ xấu cho việc xây dựng hơn 10 đập thủy điện khác trên dòng chính sông Mekong ·              Tốt nhất là không thực hiện dự án thủy điện nào trên dòng chính sông Mekong

Chủ tịch VNCOLD trò chuyện với các phóng viên Quang Nam & Lan Hoa, báo 'Khoa học & Đời sống'.

Ngày 22/2, một cuộc họp tham vấn cấp quốc gia sẽ diễn ra tại Hạ Long để đóng góp cho việc nên hay không nên xây dựng thủy điện Sayaboury, đập thuỷ điện đầu tiên ở Lào đồng thời cũng là đập thủy điện đầu tiên được xây dựng trên dòng chính của sông Mêkong. Chủ tịch Hội Đập lớn & Phát triển Nguồn nước Việt Nam (VNCOLD), GS. TSKH Phạm Hồng Giang, đã có một số ý kiến về vấn đề này.

Nhiều đe dọa

GS. TSKH Phạm Hồng Giang giải thích: ngày 22/09/2010, Văn phòng Ủy hội sông Mekong (MRC) tại Vientiane (Lào) đã nhận được thông báo chính thức từ Chính phủ CHDCND Lào về một dự án đề xuất xây dựng đập thủy điện trên dòng chính sông Mekong ở tỉnh  Sayaboury. Đây sẽ là dự án đầu tiên trong một loạt các dự án (khoảng 11-13 dự án) cùng loại trên dòng chính sông Mekong ở hạ lưu.

Đập Sayaboury nằm cách Luang Prabang khoảng 150 km về phía hạ lưu, ở phía bắc CHDCND Lào. Đập này dài 810m, cao 32m tạo ra hồ chứa có mặt thoáng rộng 49km² và dung  tích 225 triệu m³. Nhà máy thủy điện có công suất 1260 MW điện, chủ yếu dành cho xuất khẩu sang Thái Lan.

Như vậy, đập thủy điện này có công suất không lớn (chưa đến 1300 MW), tuy nhiên, mặt hồ  lại rất rộng (gần 50 km²). Việc xây đập này có nguy cơ gây ra những tác động rất xấu cho đa dạng sinh học.

Xây dựng đập luôn gây ra những biến đổi nhất định về môi trường và không phải lúc nào cũng xấu.  Riêng với sông Mekong, nếu xây đập trên phía thượng nguồn, diện tích lưu vực nhỏ và chủ yếu là núi non thì tác động không lớn đến vùng đồng bằng ở hạ du. Đập thủy điện Sayaboury lại nằm ở trung du, vì thế chắc chắn sẽ gây ra những tác động xấu. Nó sẽ làm thay đổi dòng chảy, gây xói lở, mất nguồn phù sa. Nó cũng làm thay đổi môi trường sinh sống của nhiều loài thủy sản. Các nghiên cứu cho thấy, ở đây, có nhiều loài  cá phải ngược lên thượng lưu mới có thể đẻ trứng. Nếu xây dựng đập, nhiều khả năng các loài cá sẽ không còn sinh sản.

Đập không chỉ làm ảnh hưởng tới đa dạng sinh học,  mà điều đáng nói là hàng triệu người dân ven sông mất nguồn  sống  nhờ vào nguồn lợi thủy sản.

Ngăn tiền lệ xấu

GS. TSKH Phạm Hồng Giang lý giải, thủy điện Sayaboury cách Việt Nam  gần 2.000 km, một khoảng cách tương đối xa. Tuy nhiên, nếu dự án này được chấp thuận thì sẽ tạo ra tiền lệ xấu, tạo ra “đường thông hè thoáng” cho hơn 10 dự án xây thủy điện trên dòng sông Mekong ở vùng trung du “trỗi dậy”.  

Sông Mekong tự nhiên là khu vực rất đa dạng về thủy sinh học. Nếu xây dựng hơn 10 đập thủy điện ở vùng trung du sẽ khiến cho sông Mekong sẽ mất dần đi tính tự nhiên, trở thành dòng sông nhân tạo.

Việc xây dựng các đập thủy điện trên dòng chính sông Mêkong ở vùng trung du thuộc lãnh thổ Lào và Campuchia, đồng bằng sông Cửa Long sẽ bị tác động mạnh. Lúc đó, lũ lớn và hạn nặng sẽ gay gắt hơn hiện nay nhiều. Theo dự báo biến đổi khí hậu, vùng  đồng bằng sông Cửu Long sẽ bị xâm nhập mặn nghiêm trọng do nước biển dâng.  Đó là những mối đe dọa nghiêm trọng mà hậu quả khôn lường đối với đồng bằng sông Cửu Long

Đóng góp ý kiến về bài viết này