|
|
Đề xuất xây dựng 5-7
đập dâng trên sông Hồng |
BBT. Tình trạng lòng sông Hồng ở hạ du (kể từ Việt Trì) bị hạ thấp nghiêm trọng và dòng chảy bị cạn kiệt về mùa khô đã hết sức bức xúc: các hệ thống thủy nông không lấy được nước tưới, không còn giao thông thủy, môi trường bị ô nhiễm nặng nề, lãng phí nước trong các hồ chứa ảnh hưởng đến an toàn điện năng, cảnh quan đô thị (đặc biệt là đoạn qua nội thành Hà Nội) quá xấu xí, nước ngầm suy giảm,...
Vấn đề này đã được đề cập đến trong một số hội thảo khoa học và đề xuất xây dựng một số đập dâng thấp để khắc phục tình trạng nói trên được sự quan tâm và đồng tình của nhiều chuyên gia trong và ngoài ngành thủy lợi – thủy điện. Khá nhiều bài về chủ đề này cũng đã được đăng trong chuyên mục ‘Nguồn nước & Môi trường’ của www.vncold.vn với những kết quả khảo sát và những hình ảnh thực địa đầy sức thuyết phục.
Xin đăng lại bài trên ‘Đất Việt online’, trong đó có những ý kiến khác nhau. Âu cũng là chuyện bình thường trong khoa học. Tuy nhiên đã là trao đổi ý kiến về khoa học thì cũng nên tránh vội vàng đưa ra những nhận định cảm tính, phản bác chỉ cốt … để phản bác (!).
o0o
Tiền Phong dẫn lời GS Trần Đình Hòa, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam (Bộ NN&PTNT) chủ nhiệm đề tài nghiên cứu cấp quốc gia về vấn đề trên cho biết: "Hơn chục năm trở lại đây, nhiều đoạn sông Hồng qua Hà Nội trong tình trạng cạn trơ đáy.
Lượng phù sa về hạ du giảm sút nghiêm trọng. Có những vị trí lòng sông bị “xói nước trong” sâu 2-5m so với mặt cắt. Trong khi đó, hoạt động khai thác cát quá mức, sông cạn, ảnh hưởng rất lớn đến giao thông đường thủy. Các công trình thủy nông không lấy được nước phục vụ tưới đồng ruộng".
Trước thực trạng trên, hằng năm, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) phải xả khoảng 5 tỷ m3 nước để lấy vào hệ thống thủy nông cho sản xuất nông nghiệp.
Tuy nhiên, thực tế lượng nước lấy vào hệ thống thủy nông chỉ khoảng 20% (1 tỷ m3), còn lại khoảng 4 tỷ m3 chảy ra biển. Đáng lo ngại là, sau khi hết đợt xả nước, lòng sông Hồng gần như trơ đáy trở lại.
Theo khảo sát sơ bộ, theo GS Hòa, trước mắt, sẽ đề xuất xây dựng 2 đập ở hạ du của cống Long Tửu (trên sông Đuống) và đập sau cống Xuân Quan. Đặt đập ở hai vị trí trên, sẽ chủ động được việc lấy nước cho 3 hệ thống thủy nông lớn ở miền Bắc là Bắc Hưng Hải, Bắc Đuống và hệ thống thủy nông sông Nhuệ.
Khi đặt ở hai vị trí trên sẽ giải quyết căn cơ phân lưu, điều tiết được lưu lượng nước qua sông Đuống xét về điều kiện tự nhiên.
Dự kiến đề tài nghiên cứu này sẽ kết thúc năm 2018. Tuy nhiên, trong năm 2016, nhóm nghiên cứu sẽ chỉ ra được vị trí các công trình, cũng như đề xuất các giải pháp.
Đồng tình quan điểm, GS Phạm Hồng Giang, Chủ tịch Hội đập lớn và Phát triển nguồn nước Việt Nam cũng cho rằng, tình trạng cạn kiệt ở hạ du sông Hồng về mùa khô là rất nghiêm trọng. Do vậy, cần xây dựng những đập dâng để nâng mực nước ở hạ du sông Hồng từ Việt Trì tới cửa biển.
Những đập này chiều cao hạn chế, tràn nước khi cần thiết và được dẹp lại trong mùa mưa để thoát lũ. Tuy nhiên, số lượng, vị trí xây đập ở đâu cần tính toán hợp lý, đảm bảo các yếu tố về kinh tế, dân sinh, cảnh quan, môi trường…
Trong khi đó, TS Đào Trọng Tứ, chuyên gia mạng lưới sông ngòi lại phản đối, nếu nhìn thấy sông Hồng qua Hà Nội xây đập là một điều tệ hại. Trên thế giới, việc ngăn các dòng sông qua Thủ đô cũng có, nhưng họ hạn chế tối đa và không phải chỗ nào cũng làm được.
Không thể nào chấp nhận một dòng sông qua Thủ đô biến thành hồ. Dù có đập cao su đấy, giao thông thủy đi lại, có âu tàu… nhưng chẳng có ai làm như thế cả, chưa kể về mặt tâm linh, phong thủy.
TS Tứ cho rằng: “Nước sông Hồng qua Hà Nội vẫn là dòng chảy, nếu dâng nước lên, rồi lấy đi, thì dòng sông sẽ là cái gì, môi trường là cái gì… Rất nhiều nhà chuyên môn họ cũng khó chịu với đề xuất này. Chúng tôi sẽ có những phản biện khi kết quả nghiên cứu về vấn đề trên được công bố”.
Trước đó, đầu tháng 1/2016, Tập đoàn điện lực VN (EVN), Bộ NN&PTNT đã trao đổi về việc nghiên cứu, làm những đập di động bằng cao su trên sông Hồng vào mùa cạn.
Việc làm đập này nhằm tăng mực nước sông, thuận tiện đưa nước tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp. Các đập dự kiến được đặt ở đáy sông và có thể di động để khi cần thiết tháo dỡ ra cho thuyền bè trên sông đi qua và không sử dụng vào mùa lũ.
Tuy nhiên, cũng đã có những ý kiến cho rằng, việc làm đập cao su di động trên sông Hồng vốn đầu tư vài trăm tỉ đồng nhưng sẽ khó thực hiện do lượng tàu thuyền đi lại nhiều, nếu có đập ngăn nước sẽ gây khó khăn cho giao thông thủy.
Ngoài ra, khi có các đập nước này, tuy giải quyết được khó khăn về cung ứng nước cho một số quận, huyện ở Hà Nội nhưng có thể gây thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp ở các tỉnh phía hạ du như Hà Nam, Thái Bình.
Sơn Ca (Tổng hợp)
|