Chương 1
ĐẬP ĐẤT
Biên soạn: GS. TSKH. Trịnh Trọng Hàn
1.1 TỔNG QUÁT VÀ PHÂN LOẠI ĐẬP ĐẤT
1.1.1. Tổng quát về đập đất
Đập đất là một loại công trình dần nước rất phổ biến. Nó thường có mặt ở các hệ thống đầu mối thủy lợi, thủy điện với chức năng tạo ra hồ chứa để điều tiết chế độ dòng chảy tự nhiên của sông suối phục vụ các mục đích khác nhau như phát điện, chống lũ, cấp nước tưới, v.v..
Tính phổ biến của đập đất là nhờ những ưu điểm sau đây:
1) Có cấu tạo đơn giản nhưng rất phong phú;
2) Cho phép sử dụng các loại đất có sẵn ở khu vực công trình;
3) Có thể xây dựng trên mọi loại nền và trong mọi điều kiện khí hậu;
4) Cho phép cơ giới hóa các công đoạn thi công từ khai thác vật liệu, chuyên chở, đắp, đầm nén, v.v..;
5) Làm việc tin cậy kể cả ở vùng có động đất
Đập đá không cho phép nước tràn qua, do vậy còn gọi là đập khô. Trong hợp cá biệt, ví dụ đập rất thấp ở miền núi, có thể cho nước tràn qua khi tháo lũ, nhưng phải có các bộ phận gia cố mặt tràn để chống xói lở, đồng thời mái dốc phải đủ thoải,
Chính vì vậy, trong đầu mối thủy lợi đi đôi với đập đất còn có công trình tháo nước bằng bê tông với các hình thức tháo như tháo mặt (còn gọi là tràn mặt), tháo dưới sâu, tháo kết hợp (có cả tràn mặt và xả sâu, có thể xả nhiều tầng) và xả đáy.
Những yêu cầu cơ bản khi thiết kế và xây dựng đập đất là:
1) Có mặt cắt hợp lý thể hiện ở khối lượng vật liệu, chi phí thi công xây lắp và quản lý vận hành hợp lý;
2) Đảm bảo các mái dốc, nền đập và toàn bộ đập làm việc ổn định trong mọi điều kiện thi công và khai thác;
3) Đỉnh đập và mái dốc đập phải có lớp bảo vệ để chống các tác động phá hoại của sóng, gió, mưa, v.v…;
4) Các kết cấu thoát nước đảm bảo thu và thoát được nước thấm, tránh hậu quả biến dạng thấm ở trong thân đập và nền đập;
5) Những biến dạng trong quá trình thi công và khai thá đập như lún, chuyển vị.. không được gây ra sự phá hủy điều kiện làm việc bình thường của đầu mối các công trình thủy.
Download (PDF; 993KB)
|