Quan ngẠI ĐỐI VỚI CÁC ĐẬP TRÊN THƯỢNG NGUỒN MÊKÔNG
Giới khoa học đang bày tỏ quan ngại trước việc Trung Quốc xây đập và hồ chứa nước trên thượng nguồn sông Mekong.
Có tin cho hay riêng tại tỉnh Vân Nam, Trung Quốc đã và đang xây tới 14 đập lớn để làm thủy điện, trong đó đập nước Tiểu Loan mới hoàn thành cao nhất thế giới, tới 292m.
Một phúc trình của LHQ ước tính, sức chứa của đập Tiểu Loan tương đương với toàn bộ các hồ chứa của vùng Đông Nam Á cộng lại.
Phúc trình cũng đánh giá các đập nước thượng nguồn như đập Tiểu Loan sẽ làm thay đổi lượng nước và nhịp độ của sông Mekong, cũng như chất lượng nước và làm mất tính đa dạng sinh thái của dòng sông.
Giáo sư Ngô Đình Tuấn, chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Tài nguyên nước và môi trường Đông Nam Á, bình luận với BBC rằng "nói như một số nhà khoa học, là Trung Quốc đang 'bức tử' sông Mekong bằng các đập nước của mình cũng không sai".
"Các đập thuỷ điện sẽ chặn phù sa xuống đồng bằng sông Cửu Long, ảnh hưởng tới nguồn cá và việc làm nông dưới hạ nguồn."
"Nhưng điều đó còn chưa tai hại bằng đập Hoàng Hà Trung Quốc đang xây để đưa nước Trường Giang lên phía Bắc. Để có nước bù lại Trường Giang, họ sẽ phải lấy nước từ sông Mekong và đó là cái tai hại nhất cho nước ở hạ nguồn như Việt Nam."
Sông Mekong chảy qua sáu nước l̀a Trung Quốc, Miến Điện, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam. Sông bắt nguồn trên vùng núi cao nguyên Tây Tạng và hạ lưu sông thuộc bốn nước là Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam.
Khó giải quyết
Ủy Ban sông Mekong (Mekong River Committee) được Liên Hiệp Quốc thành lập năm 1957 với bốn quốc gia Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam để cùng khai thác sông Mekon. Tuy nhiên vì chiến tranh, kế hoạch khai thác bị ngừng trệ.
Năm 1995, một nỗ lực mới thành lập Ủy hội sông Mekong (Mekong River Commission) được khai trương vẫn với bốn nước nói trên. Trung Quốc cùng Miến Điện đã từ chối không gia nhập ủy hội.
Đây là khó khăn lớn trong việc giải quyết các vấn đề liên quan tới thượng nguồn Mekong.
Giáo sư Ngô Đình Tuấn nói: "Trung Quốc không chấp nhận đây là dòng sông quốc tế, mà chỉ xác định là sông quốc gia. Đã là của quốc gia, thì họ muốn làm gì thì làm. Do vậy, Việt Nam phải chuẩn bị từ bây giờ, làm sao để có hệ thống giữ nước, như xây dựng các cửa cống ngăn triều ở cửa sông Cửu Long hay các hồ sinh thái trữ nước mùa khô."
Mặt khác, giới chuyên gia nói rằng Việt Nam và các nước ở hạ lưu cần chú tâm vận động quốc t́ế, mà trước tiên là có thể đưa Trung Quốc ra trước diễn đàn LHQ về thái độ độc quyền khai thác sông Mekong mà bất kể tới hậu quả nơi các quốc gia hạ nguồn.
(theo BBC)
|