ẢNH HƯỞNG CỦA KHỦNG KHOẢNG TÀI CHÍNH, SUY THOÁI KINH TẾ

TRÊN TOÀN CẦU ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG Ở VIỆT NAM

NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI NGÀNH XÂY DỰNG

* * *

KS. Trần Ngọc Hùng
Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Nam

            Cuộc khủng khoảng tài chính và suy thoái kinh tế toàn cầu đã có những ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế của các nước, trong đó có Việt Nam. Do tính chất nghiêm trọng và phức tạp của cuộc khủng khoảng tài chính và suy thoái kinh tế nên nó đã tác động đến nhiều ngành nhiều lĩnh vực, trong đó có ngành xây dựng. Vì vậy cần phân tích đánh giá một cách đầy đủ tác động và kiến nghị các giải pháp để hạn chế  thiệt hại đến mức thấp nhất chống suy giảm kinh tế và duy trì phát triển kinh tế.

Trên công trường Thủy điện Sơn La

I. ĐÁNH GIÁ ĐẦY ĐỦ ẢNH HƯỞNG CỦA KHỦNG KHOẢNG TÀI CHÍNH, SUY THOÁI KINH TẾ TOÀN CẦU ĐỐI VỚI NGÀNH XÂY DỰNG Ở VIỆT NAM.

            1. Vốn đầu tư vào xây dựng

             Vốn đầu tư vào xây dựng được hình thành từ 4 nguồn chủ yếu:

-          Vốn nhà nước (bao gồm cả vốn nhà nước đượcđầu tư của doanh nghiệp nhà nước).

-          Vốn doanh nghiệp.

-          Vốn của dân.

-          Vốn của nhà đầu tư nước ngoài.

Qua thực tế theo dõi ở các nước trên thế giới và thị trường xây dựng ở Việt Nam điều dễ nhận thấy là:

1.1. Nguồn vốn nhà nước:  Để phục vụ cho tốc độ phát triển của đất nước,  trong điều kiện hạ tầng cơ sở củaViệt Nam đang còn rất yếu kém để chuẩn bị cho các năm sắp tới phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế chắc rằng Chính phủ sẽ trình Quốc hội để duy trì và tăng vốn đầu tư  với khả năng cao nhất cho xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật (Thông qua các nguồn vốn từ Ngân sách Nhà nước, vốn vay, có hỗ trợ lãi suất, phát hành trái phiếu,…). Một lĩnh vực khác rất quan trọng liên quan đến đời sống của nhiều người dân đó là chỗ ở của nhiều cán bộ, công nhân hiện đang có một lực lượng lao động rất lớn đang ở trong nhiều điều kiện rất kém, nhà nước cũng cần dành khoản đầu tư thích đáng để xây dựng nhà ở xã hội, dưới hình thức thuê, thuê mua. Cũng là một hình thức kích cầu có hiệu quả.

1.2. Vốn đầu tư của các doanh nghiệp, trong điều kiện thị trường tiêu thụ giảm sẽ gặp nhiều khó khăn. Nên việc triển khai các dự án công trình và xây dựng mới sẽ bị ảnh hưởng. Vì vậy nguồn vốn đầu tư xây cho công trình xây dựng chắc chắn sẽ bị giảm sút.

1.3. Nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà ở của doanh nghiệp, tư nhân  trong điều kiện thị trường tiêu thụ khó khăn. Vì vậy khó có thể tăng thậm chí có thể dự đoán giảm sút hơn năm trước đây. Riêng nhà ở do dân tự xây dựng có thể không giảm do yêu cầu bức xúc về nhà ở và giá vật liệu đang giảm.

1.4. Vốn đầu tư nước ngoài: vốn đầu tư mới chắc chắn sẽ giảm sút việc giải ngân và triển khai  đầu tư vốn đã được cấp phép sẽ gặp nhiều khó khăn: điều đó chắc chắn vốn đầu tư xây dựng công trình từ nguồn vốn nước ngoài sẽ giảm mạnh (Theo chuyên gia của The Economist Intelligence Unit trong cuộc hội thảo quốc tế về Kinh tế Đối ngoại 2009 “Định vị  Việt Nam trong tương lai” ngày 17 – 18/3/2009 tại Hà Nội vốn đầu tư nước ngoài có thể giảm tới 70%).

Như vậy trong 4 loại nguồn vốn thì chỉ có nguồn vốn Nhà nước có hy vọng không giảm hoặc có thể tăng.

2. Ngành sản xuất vật liệu xây dựng  sẽ ảnh hưởng khá nghiêm trọng đặc biệt đối với các loại vật liệu xây dựng đã đầu tư, đang đầu tư sản xuất có sản lượng cao, cung vượt cầu, như xi măng, gạch lát, thép… trong điều kiện thị trường trong mức khó khăn, xuất khẩu bị ảnh hưởng do sự giảm sút đầu tư của thị trường trong nước ngoài nước.

3. Trong điều kiện hòa nhập khi nhập WTO chúng ta sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sự cạnh tranh.

- Với vật liệu nhập khẩu (Thép, gạch lát, kính…)

- Với lực lượng nhập khẩu (cả nhân lực quản lý,  công nhân xây dựng) nhất là các dự án đấu thầu quốc tế tổng thầu EPC.

II. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HẠN CHẾ TÁC ĐỘNG XẤU CỦA KHỦNG KHOẢNG TÀI CHÍNH. SUY THOÁI KINH TẾ TRONG LĨNH VỰC XÂY DỰNG.

1.Các giải pháp nhằm tăng nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản. Chúng ta cần kiến nghị với nhà nước:

- Đối với nguồn vốn nhà nước: Cần có các giải pháp giữ vững và bổ sung vốn đầu tư từ vốn nhà nước cho 2 lĩnh vực chủ yếu là hạ tầng cơ sở và nhà ở, và những công trình có hiệu quả cao. Đặc biệt trong điều kiện hạ tầng cơ sở kinh tế nước ta còn rất yếu kém cần tập trung xây dựng để đảm bảo đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế của đất nước. Trong đó cần rà soát, kiên quyết đầu tư tập trung, dứt điểm chống dàn trải, kiên quyết đình hoãn các dự án công trình chưa cấp bách, hiệu quả đầu tư kém.

- Đối với các nguồn vốn khác cần đưa ra các cơ chế chính sách cụ thể ĐỘT XUẤT ĐẶC BIỆT trong thời gian trước mắt nhằm khuyến khích đầu tư như:

            + Chính sách thuế (giảm, dãn thời gian nộp đối với hoạt động xây dựng…)

            + Giảm, dãn nộp tiền thuê sử dụng đất (để dồn vốn cho xây dựng công trình).

            + Có cơ chế chính sách phù hợp để khuyến khích các dự án BOT.

            + Có cơ chế chính sách khuyến khích xã hội hóa các công trình công ích: Quản lý duy tu bảo dưỡng đường, thu gom xử lý rác, xây dựng bệnh viện, trường học.

            - Các cơ chế chính sách nhằm khuyến khích tạo điều kiện  xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp dưới hình thức cho THUÊ (là chủ yếu), THUÊ mua, trả góp …    

            - Rà soát, sửa đổi bổ sung ngay để xóa bỏ những rào cản hành chính thủ tục phiền hà nhằm tạo điều kiện giải ngân tối đa các nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước.

            2. Các giải pháp nhằm tăng xuất khẩu và giảm nhập khẩu. Chúng ta cần kiến nghị Nhà nước.

            2.1. Đối với dự án xây dựng công trình  cần sửa đổi bổ sung các quy định trong Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu nhằm bảo vệ quyền lợi của các nhà sản xuất, nhà thầu trong nước (các loại thiết bị, kết cấu thép, sản xuất trong nước trong gói thầu EPC, các nhà thầu tư vấn thiết kế, khảo sát… trong các dự án, việc sử dụng nhân lực địa phương…) để không phải nhập thiết bị, kết cấu vật tư có thể sản xuất trong nước, hạn chế nhập khẩu công nhân không đòi hỏi kỹ thuật cao.

            2.2. Đối với ngành vật liệu xây dựng

            Trong các giải pháp sử dụng vật liệu xây dựng trong nước nhất là vật liệu đang dư thừa năng lực sản xuất như xi măng, sắt thép, gạch lát: thông qua các quyết định chủ trương đầu tư như: sử dụng đường bê tông xi măng thay thế đường nhựa thông thường để tiết kiệm ngoại tệ nhập khẩu nhựa đường, tăng thuế nhập khẩu ở mức cao như đối với các vật liệu xây dựng nhập khẩu (kính, gạch lát) theo các quy định khi ta ra nhập WTO, AFTA. Có chính sách khuyến khích sử dụng vật liệu không nung nhằm tăng tiêu thụ xi măng, tận dụng vật liệu phế thải (tro xỉ, nhiệt điện, mạt đá). Hạn chế sử dụng vật liệu gạch nung (mất đất sản xuất, ô nhiễm môi trường) bằng cách chính sách thuế đất, thuế tài nguyên môi trường.

            2.3. Các doanh nghiệp cần tập trung rà soát lại cơ cấu trong chiến lược phát triển của mình: từ cơ cấu sản xuất (đầu tư kinh doanh bất động sản, xây lắp, sản xuất vật liệu…); Cơ cấu  ngành nghề cán bộ, công nhân để tổ chức đào tạo, đào tạo lại; đến việc tổ chức sản xuất, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật… kiên quyết tập trung lực lượng vào các công trình trọng điểm, đủ điều kiện để đưa công trình vào sử dụng sản xuất, chất lượng tốt đạt hiệu quả đầu tư cao nhất. Đồng thời phải kiên quyết từ chối hoặc kiến nghị xử lý đình hoãn các công trình không đủ thủ tục đầu tư tránh tình trạng vì sợ thiếu việc làm mà tham gia nhận thầu các công trình loại này (Đặc biệt là thiếu vốn và không đủ điều kiện giải phóng mặt bằng).

            2.4. Tăng cường hợp tác sử dụng chung các thiết bị hiện có nhằm giảm nhập thiết bị mà các đơn vị trong nước hiện có đang dư thừa năng lực (như cọc khoan nhồi, cần cẩu, thiết bị đúc hẫng…). Thông qua các Bộ, chuyên ngành (các doanh nghiệp nhà nước), các tổ chức xây dựng trên địa bàn (các hội nghề nghiệp) vừa TIẾT KIỆM tiền nhập khẩu vừa tận dụng tốt nhất năng lực dư thừa.

            Trên đây là một số vấn đề gợi ý ban đầu trong cuộc tọa đàm hôm nay. Mong các đại biểu trao đổi làm cơ sở để Tổng Hội tổng hợp  để phục vụ cho hội nghị  tọa đàm bàn tròn các nước trong tổ chức ACECC tổ chức tại Hà Nội ngày 19- 20/4/2009 đặc biệt cần phân tích đầy đủ ảnh hưởng của cuộc khủng khoảng tài chính về suy thoái kinh tế đối với ngành xây dựng ở Việt Nam đồng thời có những kiến nghị cụ thể với các cơ quan quản lý nhà nước liên quan dưới hình thức tư vấn phản biện giám định xã hội để góp phần vào các biện pháp chống suy giảm kinh tế giảm thiểu tiêu cực của cuộc khủng khoảng tài chính suy thoái kinh tế với nước ta nói chung và với ngành xây dựng nói riêng.

(www.vncold.vn)

  

Đóng góp ý kiến về bài viết này