CÔNG TRÌNH NGẦM, NỖI KHỔ CHẲNG CỦA RIÊNG AI!
BBT. www.vncold.vn đã hân hạnh giới thiệu vớI bạn đọc nhiều bài của TS. Tô Văn Trường, nguyên Viện trưởng Viện Qui hoạch Thủy lợi miền Nam. Là một chuyên gia có nhiều kinh nghiệm về tài nguyên nước và môi trường, nhưng ông vẫn dành thời gian tham gia thảo luận nhiều vấn đề bức xúc trong cuộc sống hiện nay và luôn đưa ra những kiến giải sắc sảo, có sức thuyết phục cao. Một vấn đề đang nổi cộm lúc này là việc quản lý đô thị nói chung và việc triển khai các dự án hạ tầng công cộng tại các đô thị rất bất cập. Trong buổi trò chuyện với báo chí gần đây, ông đã phát biểu về vấn đề thi công các công trình ngầm ở TP Hồ Chí Minh. Dưới đây là ý kiến của TS. Tô Văn Trường.
 |
|
Đào đường lên rồi…để đó!!
| PV: Thưa ông, đâu là nguyên nhân tình trạng thi công các công trình kỹ thuật ngầm rất lộn xộn tại TP HCM hiện nay?
Trả lời: Tình trạng mạng lưới công trình kỹ thuật ngầm lộn xộn, chằng chịt như hiện nay do lịch sử để lại. Quy hoạch của các ngành, địa phương thiếu sự phối hợp đồng bộ giống như câu chuyện con gà và quả trứng không biết quy hoạch nào làm trước, làm sau dẫn đến tình trạng mạnh ai, nấy làm, “nay đào, mai lấp”. Nguyên tắc của quy hoạch phát triển đô thị phải có bản vẽ thiết kế các công trình ngầm, và bản vẽ hoàn công (sau khi thi công). Do không có “tổng công trình sư” phụ trách điều phối phụ trách các công trình, không có sự phối hợp, theo dõi, kiểm tra các kết quả thực hiện nên ngay cả cơ quan chủ quản cũng rất lơ mơ trong việc quản lý. Đây là lỗi của cả chủ đầu tư, nhà thầu và tư vấn giám sát nhưng với cơ chế làm việc như ở nước ta liệu có ai đủ sức để truy cứu trách nhiệm của những chuyện đã rồi trong quá khứ!
PV: Nhiều nhà thầu kêu rằng triển khai các dự án mới rất chậm trễ vì không được cung cấp đủ sơ đồ hiện trạng các công trình ngầm đang có. Cứ phải dò dẫm và luôn gặp ách tắc. Điều đó có đúng không?Nếu đúng thì trách nhiệm thuộc về ai và cách tháo gỡ thế nào?
Trả lời: Thực tế đúng như các nhà thầu phản ánh. Theo quy định, các cơ quan chủ quản các công trình ngầm phải có trách nhiệm nhưng ai sẽ kiểm tra việc thực thi và chế tài? Các nhà thầu hiểu rằng thời gian là tiền bạc. Tuy nhiên, do không có bản đồ công trình ngầm chi tiết nên khi thi công, nhà thầu gặp rất nhiều sự cố khi phát hiện ra các công trình ngầm cần di dời để có chỗ lắp đặt hạng mục mới như cống thoát nước thải. Vấn nạn trong việc di dời công trình công ích đã tồn tại trong một thời gian dài, có khi chỉ gặp một cái ống nhỏ là đủ “ách” lại công việc hàng tháng trời để truy tìm, thương lượng với cơ quan chủ quản. Biện pháp tốt nhất là cơ quan chức năng của thành phố cần thành lập công ty công ích để chịu trách nhiệm về công tác di dời công trình ngầm. Trong khi chờ đợi công ty công ích ra đời, nhà thầu được phép ký hợp đồng chính thức với cơ quan chủ quản các công trình cần di dời để tránh tình trạng phải qua các thủ tục “hành là chính” .
Trong quá trình thi công khi nhà thầu phát hiện các công công trình ngầm phải di dời là cơ hội để các cơ quan chủ quản cập nhật, bổ sung nắm bắt chính xác vị trí các công trình ngầm do mình quản lý. Các đơn vị chủ quản cũng có cơ hội dỡ bỏ một số công trình không còn được sử dụng nữa và có thể nâng cấp công trình trong quá trình di dời. Nhờ những việc này, các công trình ngầm trở nên có chất lượng hơn, và nói chung hệ thống ống và cáp dưới lòng đất đỡ rối rắm hơn. Ngoài ra, có thể dựa vào số thiết bị và công nghệ của các nước tiên tiến để có thể phát hiện cập nhật bản đồ công trình ngầm của TP HCM
PV: Đô thị nước ta đang phát triển rất nhanh. Việc qui hoạch & quản lý công trình ngầm phải đáp ứng các yêu cầu mới như thế nào?
Trả lời: Quy hoạch một đô thị hiện đại tất yếu phải nhìn đến hệ thống công trình ngầm, trong đó có giao thông ngầm và
không gian ngầm. Đây là vấn đề rất quan trọng nhưng còn mới mẻ trong nhận thức của nhiều nhà quản lý, hoạch định chính sách, nhà đầu tư phát triển đô thị và cộng đồng dân cư đô thị Việt Nam. Bước đầu nên mời tư vấn nước ngoài có năng lực và kinh nghiệm giúp đỡ công tác quy hoạch mạng lưới công trình kỹ thuật ngầm, xác định chương trình quản lý rồi chuyển giao công nghệ cho Việt Nam.
Tầm vóc của đô thị lớn cũng đòi hỏi ngầm hóa cáp điện, điện thoại, truyền hình, ống dẫn khí đốt vv…cho nên cần phải xây lắp hộp kỹ thuật ngầm để vừa bảo vệ các công trình công ích, vừa mỹ quan và giảm chi phí lắp đặt các công trình tiện ích sau này. Hộp kỹ thuật ngầm lớn thì thường được thi công bằng bê tông cốt thép, tương tự như cống hộp nhưng phải đảm bảo chắc chắn, kín nước để chứa các công trình công ích khác nhau. Hộp kỹ thuật ngầm nhỏ được chứa cùng một loại công trình công ích, như cáp điện thoại, hoặc cáp điện... của cùng cơ quan chủ quản. Hộp kỹ thuật là giải pháp cần được xem xét một cách nghiêm túc khi thi công mới hoặc cải tạo những tuyến đường trọng điểm mà sự tiện ích và mỹ quan đô thị được đặt lên hàng đầu. Đó chính là những bài học kinh nghiệm của quốc tế về công trình ngầm đô thị
PV : Nhiều công trình ngầm của hạ tầng đô thị được đầu tư từ nguồn vốn ODA. Theo ông, làm sao để quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA cho có hiệu quả, tránh lãng phí, thất thoát để lại cho các thế hệ sau gánh nặng trả nợ?
Trả lời : Nguồn vốn ODA nói là “vay” nhưng với lãi suất rất hạ (chưa kể các khoản không hoàn lại) cho nên đây là nguồn vốn rất đáng quý, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu hiện nay. Với vốn vay không trả lãi trong 30 năm, nếu không sử dụng được mà phải huy động nội lực thì ta phải trả gấp dăm ba lần.
Nếu chúng ta coi nguồn vốn ODA như một cái cây, thì bất cứ người dân Việt Nam nào cũng mong muốn cây đó ngày càng đâm hoa, kết trái. Tuy nhiên, để có được nhiều hoa thơm, quả ngọt bắt buộc chúng ta phải nắm bắt về kỹ thuật gieo trồng và quan tâm, chăm sóc cho cây phát triển bền vững. Chúng ta đã Hội nhập, bước ra biển lớn, cần rà soát lại mẫu văn bản của Hiệp hội kỹ sư tư vấn quốc tế (FIDIC) với cơ chế chính sách của nước ta xuyên suốt từ trung ương đến địa phương, coi trọng cam kết với các nhà tài trợ. Sử dụng nguồn vốn ODA kể cả vốn đối ứng đều phải rõ ràng, công khai, minh bạch, chú trọng hiệu quả đầu tư. Quản lý dự án phải dựa trên cơ sở phối hợp phân công rõ quyền hạn, quyền lợi và trách nhiệm cùng với các chế tài cụ thể để việc sử dụng nguồn vốn ODA thực sự hiệu quả vì cuộc sống của người dân.
PV: Xin cám ơn ông
(www.vncold.vn)
|