BÀI HỌC VẪN CHƯA THUỘC
TS. Tô Văn Trường
Trong các năm qua, từ Bắc chí Nam không biết bao nhiêu công trình, hạ tầng cơ sở đã được quyết toán, khánh thành, thậm chí không ít chủ đầu tư và các đối tác được tuyên dương khen thưởng nhưng chỉ đến khi ông trời đứng ra “nghiệm thu” thì mới bộc lộ hết các khiếm khuyết, tồn tại, như các trận mưa vừa qua làm ngập lụt thủ đô Hà Nội cách đây 10 ngày và ngập do triều cường ở TP. Hồ Chí Minh mấy hôm nay. Các bài học về đạo lý chia sẻ và thông cảm với nỗi khổ của người dân, về khiếm khuyết của công tác dự báo, về hạn chế tầm nhìn của công tác quy hoạch, thiết kế, về năng lực quản lý và ứng phó trước thiên tai của các cấp chính quyền, các bộ, ngành cũng đã được nói đến.
 |
|
Chèo thuyền trên ….”Hà Nội phố”! | Đối với TP. Hồ Chí Minh, nguyên nhân ngập lụt được các nhà khoa học xác định là do mưa, thủy triều, xả lũ từ các hồ chứa ở thượng lưu và sự yếu kém của hệ thống tiêu thoát nước hiện nay. Tuy nhiên, còn nguyên nhân rất quan trọng gây ra ngập úng thành phố mà ít khi được nhắc đến, ấy chính là “nhân tai”. Theo dõi đường mực nước suốt từ năm 1990-2008, hầu như mực nước biển ở Vũng Tàu vẫn nằm ngang nhưng mực nước ở phía trong như các trạm Phú An, Thủ Dầu Một, Biên Hòa, Nhà Bè, Tân An, Bến Lức lại tăng trung bình khoảng 1,5 cm/năm cho nên nhiều nhà khoa học cho rằng do quá trình đô thị hóa, con người san lấp kênh rạch, làm giảm khu trữ nước, thoát nước. Nếu đi sâu phân tích, việc gây ngập triều ngày càng tăng không hẳn chỉ do phát triển đô thị, trong đó có lấp dần các vùng trũng ngập nước. Nếu với thủy triều, thì 2 hiện tượng này không quan hệ gì nhiều. Tuy nhiên, do phát triển, lấp dần các vùng trũng thấp, làm giảm khả năng trữ và giữ nước mưa, nên khi có mưa lớn hay xả lũ từ thượng lưu về, tất cả nước mưa và nước lũ đều dồn hết vào lòng sông, làm tăng mực nước trong sông, khiến khả năng tiêu thoát giảm.
Từ xác định nguyên nhân đưa đến các biện pháp trước mắt và lâu dài khắc phục tình trạng ngập úng của TP. HCM bao gồm:
 |
|
TP HCM: Bao giờ cho đến …hết ngập |
Quy hoạch các ngành phải lồng ghép trong quy hoạch tổng thể phát triển của thành phố, có nghĩa là phải có “nhạc trưởng”. Trước mắt, phải rà soát đánh giá một cách theo hệ thống các dự án tiêu thoát nước của JICA, của các quận, và mới đây nhất là dự án của Bộ Nông nghiệp & PTNT. Đẩy mạnh tiến độ các dự án có nguồn vốn ODA như Nhiêu Lộc-Thị Nghè, Tân Hóa-Lò Gốm…nghiên cứu lập quy trình vận hành trên cơ sở khoa học cho cả hệ thống các hồ chứa ở thượng nguồn ảnh hưởng đến TP.HCM. Các công trình xây dựng hạ tầng phải cập nhật tiêu chuẩn thiết kế liên quan đến mưa, điều chỉnh mô hình mưa thiết kế phù hợp với điều kiện thực tế trong khu vực và biến động của thời tiết (trong đó có tác động do biến đổi khí hậu và nước biển dâng). Cần có quy hoạch sử dụng đất nhằm khôi phục các khu vực trũng thấp có khả năng trữ nước mưa và điều tiết lũ ở các quận 12, 2, các huyện Thủ Đức, Gò Vấp, Củ Chi, Hóc Môn…. Đồng thời, cần xác định các khu vực phải làm bờ bao bảo vệ một cách chắc chắn, ổn định và an toàn, tránh tình trạng như hiện nay mỗi khi có triều cao, mưa lớn, lũ về là nhiều nơi do có bờ bao tạm bợ trên nền đất yếu nên hầu như năm nào cũng bị bể gây bức xúc trong công luận.
Bài học do ông trời dạy xem ra nhiều người có trách nhiệm vẫn chưa thuộc và cái giá phải trả trước hết vẫn là nhân dân, đặc biệt là những người nghèo.
(www.vncold.vn)
|