Trả lời: Xin lưu ý rằng không có khái niệm “mã nguồn mở”. Đó chỉ là cách gọi nôm na, gọi tắt của những người làm tin học. Cần gọi là “Phần mềm (mã) nguồn mở - PMNM (Open Source Software-OSS)”. Cũng có lúc gọi là “Phần mềm tự do (Free Software-FS)”. Năm 1998, một nhóm người chủ trương rằng thuật ngữ “phần mềm tự do” nên được thay thế bằng “phần mềm nguồn mở” vì thuật ngữ này ít mơ hồ hơn và dễ sử dụng hơn cho giới doanh nghiệp.
Theo wikipedia, PMNM là phần mềm với mã nguồn được công bố và sử dụng một giấy phép nguồn mở. Giấy phép này cho phép bất cứ ai cũng có thể nghiên cứu, thay đổi và cải tiến phần mềm, và phân phối phần mềm ở dạng chưa thay đổi hoặc đã thay đổi. Người sử dụng phần mềm đươc có các quyền vốn bị cấm bởi bản quyền, gồm các quyền về sử dụng, thay đổi và tái phân phối.
Thoáng và rẻ hơn!
Như đã nhắc đến ở trên, PMNM/Tự do [Free/Open Source Software-(FOSS)] là những phần mềm đã được cung cấp dưới cả dạng mã và nguồn. Người dùng có quyền sửa đổi, cải tiến, phát triển, nâng cấp theo một số nguyên tắc chung nhất định theo điều khoản quy định trong giấy phép PMNM (General Public Licence – GPL) mà không cần xin phép ai - điều mà họ không được phép làm với Phần mềm nguồn đóng (PMNĐ) hay còn gọi là Phần mềm thương mại.
PMNM gần như miễn phí hoàn toàn khâu đăng ký. Đa số các sản phẩm của PMNM có thể được tải hầu như hoàn toàn miễn phí.từ Internet. Đương nhiên người sử dụng chỉ phải trả một ít chi phí cho những dịch vụ nhất định khi cần thiết, song dùng PMNM rõ ràng là rẻ hơn rất nhiều so với dùng phần mềm có bản quyền.
An toàn hơn! Đáng tin cậy hơn!
Ưu điểm của PMNM thể hiện rõ nhất ở tính kinh tế của nó, song đó không phải là tất cả, bởi đôi khi lựa chọn phần mềm, người ta không chỉ quá chú trọng đến chi phí. Điều cần quan tâm hơn là tiện ích sử dụng, chất lượng phần mềm. Về mặt này, PMNM có những ưu điểm đáng kể như an toàn, đáng tin cậy do các chuẩn mở và không phải lệ thuộc vào nhà cung cấp.
Thực tế cho thấy không hề tồn tại một hệ điều hành nào mà tính an toàn của nó là hoàn hảo. Song, so với PMNĐ thì PMNM ưu việt hơn hẳn về độ an toàn, bởi vì mã nguồn được phổ biến rộng rãi giúp người lập trình và người sử dụng dễ phát hiện và khắc phục những lỗ hổng an toàn trước khi chúng bị lợi dụng. Các PMNM thường có quy trình rà soát chủ động chứ không phải rà soát đối phó. Ngoài ra, chúng được thiết kế với một cấu trúc an toàn bảo mật cao, để một người sử dụng bất kỳ không thể đột nhập vào máy chủ, ăn trộm dữ liệu cá nhân của người khác hoặc làm cho mọi người không thể tiếp cận được với các dịch vụ do hệ thống cung cấp.
Các PMNM nổi tiếng là đáng tin cậy. Đây là kết luận rút ra sau khi các nhà nghiên cứu đã tiến hành thử nghiệm so sánh với các PMNĐ khác.
Không bị lệ thuộc vào nhà cung cấp!
PMNM thực chất dựa trên ba trụ cột “mở”: nguồn mở, chuẩn mở, nội dung mở giúp người sử dụng không bị lệ thuộc vào nhà cung cấp nữa.
Phát triển PMNM tích cực tạo năng lực đổi mới vì PMNM, theo nguyên lý khuyến khích sửa đổi và lưu hành tự do, rất dễ tìm, dễ sử dụng và dễ học hỏi. PMNM cho phép các nhà lập trình phát huy kiến thức và những nhân tố hiện có để tiếp tục sáng tạo nên những phần mềm mới, giống như phương pháp tiến hành nghiên cứu cơ bản. Ở mỗi quốc gia, Chỉ cần một nhóm nhỏ những người có trình độ kỹ thuật là đã có thể tạo ra một phiên bản nội địa tiện ích và thích hợp cho bất cứ PMNM nào. Điều này giúp giảm nhẹ tình trạng sao chép phần mềm trên thế giới.
Tốt quá nhỉ, nhưng còn có nhược điểm gì không?
Dĩ nhiên là PMNM vẫn bị những hạn chế nhất định, đó là :
- nhiều lĩnh vực chưa có sản phẩm phần mềm hoàn thiện mặc dù có rất nhiều dự án PMNM đang được tiến hành do thiếu những người vừa giỏi về kỹ thuật lại vừa thạo về chuyên ngành kinh doanh, nghiên cứu.
- PMNM thường không hoàn toàn tương thích với PMNĐ, nhất là khi cài trên máy để bàn..Khi nào các công ty chuyển hẳn từ hệ thống chuẩn đóng sang chuẩn mở thì nhược điểm này sẽ được khắc phục.
- PMNM còn thiếu tính tiện dụng vốn là đặc trưng của phần mềm thương mại. Giao diện đồ họa với người sử dụng (GUI – Graphical User Interface) của PMNM chưa thực sự thân thiện.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của PMNM, tất cả những hạn chế nói trên sẽ dần được khắc phục.
(Lê Công Thành tổng hợp từ Internet, www.vncold.vn)
|